کتیبه‌ها، سکه‌ها و نگارگری‌های منتسب به امام رضا(ع) بررسی شد

به گزارش ایکنا، نشست علمی «میراث رضوی در فرهنگ مادی ایران» از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه امروز سه‌شنبه 16 اردیبهشت در سالن حکمت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد و پژوهشگران به ارائه مقالات خود پرداختند.

 

میثم صادقی توران پشتی، پژوهشگر پسادکتری دانشگاه میبد در ارائه خود با موضوع «آل کاکویه و قدمگاه‌های رضوی در یزد» بیان کرد:‌ به لحاظ واژه شناسی «کاکو» یک واژه دیلمی است که در مناطق شمالی ایران به کار می‌رود و به معنای دایی است که از نظر نسل و نصب به خاندان باوندیان می‌رسند. این سلسله یکی از حکمرانان محلی قدمت دارند که تا دوره صفویه حضور داشتند. 

 

وی ادامه داد: «آل کاکو» با سلسله «آل بویه» ارتباط نصبی داشتند و خود را از نظر تبار به سلسله «ساسانی منتسب می‌دانند. سکه از رستم باوند در سال 355 ضرب شده است و شعار «علی‌ ولی‌ الله» روی آن ضرب شده است که نشان‌دهنده گرایش شیعی این سلسله هستند. وقتی حکومت «آل بویه» رو به ضعیف شدن می‌رود در سال 408 به حاکم بالا دست توجه ندارد و به سمت استقلال می‌رود و به صورت مستقل سکه ضرب می‌کند. 

 

صادقی افزود: وقتی علاءالدوله محمد دشمن‌زار حکومت اصفهان را به تصرف خود درمی‌آورد، یزد و همدان را نیز به تسلط خود درمی‌آورد و کتیبه‌هایی از او نیز در یزد وجود دارد. در زمان پسر علاءالدوله، طغرل سلجوقی از شرق برآمده و اصفهان را محاصره می‌کند در نامه‌ای پیشنهاد می‌دهد که یزد به او سپارده شود تا اصفهان را به طغرل سلجوقی بدهد. امیران «کاکویه» تا سال 546 یعنی بیش از یک قرن در یزد حضور داشتند.

 

وی با بیان اینکه طبق بررسی‌ها تفکر شیعه در بین خاندان «کاکویه» حضور فعال داشته است ادامه داد: طبق گفته ابن‌اثیر در سال 510 فتنه‌ای در شهر مشهد رخ داد و افراد بسیاری در اثر این واقعه کشته شدند و علی ابن فرامرز کاکویه در سال 515 به کمک می‌آید و حصاری گرد مشهد می‌کشد. در زمان حکومت آل کاکو در منطقه یزد با مرمت قدمگاه‌های امام رضا(ع) مواجه هستیم که کتیبه‌هایی در این زمینه وجود دارد. ما شواهد تشیع را از سال 395 در خاندان «آل کاکو» می‌بینیم که به نشر و گسترش شیعه اهتمام ویژه داشتند و در عین حال گرایش به تشیع را با فرهنگ پهلوی بیش از اسلام مغایر نمی‌دیدند. 

 

در ادامه این نشست حسین محسنی، دانشجوی دکتری تاریخ اسلام تربیت مدرس در ارائه خود با موضوع «تحلیل در زمان و هم‌زمانی ولایتعهدی امام‌رضا(ع) گفت:‌ در سال 201 تا 205 هجری شاهد ضرب سکه‌‌هایی با عنوان ولایتعهدی امام رضا(ع) هستیم که در ضربخانه‌های مرو، سمرقند، نیشابور، ری و فارس ضرب ‌شدند. 

 

وی با بیان اینکه سکه‌های ولایتعهدی امام‌رضا(ع) حتی تا دو سال پس از شهادت ایشان هم ضرب می‌شدند گفت: مأمون برای اینکه بتواند جریان قیام‌هایی که در زمان از سوی زیدیان و علوی‌ها را کنترل کند سکه‌‌هایی را با نام امام رضا(ع) ضرب می‌کند تا شورش‌ها کنترل شود. 

 

مرضیه علیپور، پژوهشگر در ارائه خود با موضوع «بررسی جلوه‌های بصری کتاب عیون اخبار‌الرضا(ع) در نگارگری» بیان کرد: حضور امام رضا(ع) در ایران از وقایع مهم تاریخ شیعه است و احتمال اینکه نگارگری‌هایی در کتاب «عیون اخبار‌الرضا(ع)» نوشته شیخ صدوق است یافت شود بسیار است. بخش اعظم نگاره‌های امام رضا(ع) در فالنامه‌های طهماسبی وجود دارد امکان اینکه این نگاره‌ها از کتاب‌هایی مانند عیون اخبار‌الرضا(ع) برگرفته شده باشند بسیار است.